Yem Hammaddelerinde Bulunan Patojenlerin Yumurta Üretimine Etkisi

4 Aralık 2024

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

Yem kaynaklı patojenleri kontrol etmek, sürü verimliliğini korumak ve gıda güvenliğini sağlamak için önemlidir. Etkili stratejiler, enterit gibi performansı sınırlayan hastalıkların görülme sıklığını azaltır, sonuç olarak ölüm oranlarını azaltır, sürü uniformitesini korur ve yumurta kalitesini güvence altına alır.

Gelişim, değişim, kaliteli üretim

Ticari yumurta üretimi, ekonomik dinamiklerden değişen tüketici tercihlerine kadar uzanan faktörler tarafından yönlendirilen son on yıllarda önemli ölçüde gelişim gösterdi. Teknoloji ve yönetim uygulamalarındaki ilerlemelerle birlikte, sektörel verimlilik iyileştirmelerinin yanı sıra özellikle yumurta tavuğu sağlığı ve refahıyla ilgili yeni gelişim gerekliliklerine de tanık oldu. Bu değişikliklerin çoğu, yem kaynağı patojenlerinin yumurta tavuğu üretimini nasıl etkilediğine daha fazla odaklanılmasına yol açtı.

Yem kalitesi ve bağırsak sağlığının yumurta üretimine etkisi

Sağlıklı bir bağırsak, verimli yem dönüşümü (fCr) ve besin emilimi için kritik öneme sahiptir. Mikrobiyatanın bozulması, villus büyümesini bozan, emilim kapasitesini ve yem dönüşüm oranlarını (fCr) azaltan, enterit gibi performansı sınırlayan hastalıklara yol açabilir.

Yumurtacı tavuğun bağırsak mikrobiyatası, sağlığı, üretkenliği ve genel refahı korumaktan sorumludur. Bakteriler, mantarlar ve virüsler de dahil olmak üzere trilyonlarca mikroorganizmadan oluşan mikrobiyata, besin emilimini, metabolizmayı ve bağışıklık tepkilerini düzenleyerek konakla karmaşık bir şekilde etkileşime girer. Disbiyoz olarak bilinen mikrobiyom bileşimindeki bozulmalar, bağırsak iltihabı, azalan yem dönüşümü ve bulaşıcı hastalıklara karşı artan duyarlılık gibi çeşitli sağlık bozukluklarını hızlandırabilir.

Yem kalitesi, kanatlı bağırsak mikrobiyatasının yapısını ve işlevini şekillendirmede önemli bir rol oynar. Değişken mikrobiyal yükleri ile yem, bakteriyel ve viral patojenler için kanıtlanmış bir vektör görevi görür. Yemdeki yüksek mikrobiyal yüklerin varlığı, patojenlerin artan yaygınlığı ile ilişkilidir. Küresel olarak toplanan ve test edilen binlerce yem ve yem bileşeni örneğinin kapsamlı analizi, yemin çeşitli mikrobiyal profillere ev sahipliği yaptığını göstermiştir.

Diğer bulaşma yollarından farklı olarak, yem merkezi olarak üretilir, ticari yumurtacı tavuğun yetiştirilme işlemleri boyunca dağıtılır ve günlük olarak tüketilir. Bakteriler, virüsler ve mantarlar da dahil olmak üzere çok sayıda kuş patojeni yem kaynaklarına kadar izlenmiştir. Özellikle ıslak hasatlar sırasında kirlenmiş ham maddeler, küf, bakteri ve mikotoksinler için üreme alanı görevi görerek bitmiş yemlere girer. Hayvansal yan ürünler ve diğer yem bileşenleri yüksek bakteri yükleri barındırır ve bu da riski daha da artırır. Diğer kanatlı rasyonlarından farklı olarak, ticari yumurtacı tavuk yemi peletleme yoluyla ısıya maruz kalmaz ve patojen kontaminasyonuna karşı özellikle savunmasız kalır.

Salmonella

Salmonella, günümüzde 500’den fazla yayın bulunan en sık araştırılan yem kaynağı patojenidir.

Li ve arkadaşları (2012) tarafından 2002’den 2009’a kadar ABD’de yürütülen bir gözetim çalışması, üretim tesislerinden elde edilen yem ve yem bileşeni örneklerinde %12,5’lik bir Salmonella kontaminasyon oranı belgelemiştir.

Kukier ve arkadaşları (2013), çeşitli yem bileşenlerinde patojenlerin varlığını ortaya koyan bir araştırma yürütmüş ve hayvansal kaynaklı proteinlerin %0,7’sinin, yağlı tohum unlarının %2,2’sinin ve tahıl tanesi örneklerinin %1,3’ünün Salmonella için pozitif test edildiğini göstermiştir.

Morita ve arkadaşları (2007) ve Wierup ve arkadaşları (2010) da soya fasulyesi unu ve kolza tohumu unu örneklerinde değişen oranlarda Salmonella tanımlamıştır.

Munoz ve arkadaşları (2021) tarafından yakın zamanda yayınlanan bir raporda, beş değirmende yem hammadeleri bileşenlerinde ve bitmiş yemlerde yapılan bir yıllık bir çalışma, Clostridium spp.’nin yüksek insidansını ve E. coli’nin varlığını ortaya koymuştur.

Clostridia gibi yem kaynağı patojenleri tarafından mikrobiyatanın bozulması, yumurta üretim sistemlerinde enterit riskini artırabilir. Yumurtacı sürülerde enterit salgınları genellikle iki kritik şekilde ortaya çıkar: yumurtlama başlangıcından önce sürünün uniformitesini bozmak ve 18 haftalık yaştan sonra verimliliği azaltmak. Yumurtacı tavuğun cinsel olgunluktaki vücut ağırlığı, yumurta ağırlığını ve genel yumurta kitle üretimini belirlemede önemli bir rol oynar ve büyük ölçüde yönetim uygulamaları ve beslenmeden etkilenir. Hafif vakalar yem dönüşüm oranlarını (fCr) artırabilirken, fokal duodenal nekroz gibi şiddetli hastalıklar üretimi %10’a kadar düşürebilir ve yumurta boyutunu önemli ölçüde etkileyebilir.

Yem sanitasyonu yumurtlayan tavukların üretkenliğini destekler

Yumurta üretimini optimize etmek için temiz, patojensiz yem sağlamak için ortak bir çaba zorunludur. Yem ve içeriklerdeki mikrobiyal yükleri azaltarak, yumurta üreticileri bağırsak sağlığını güçlendirebilir, enerji dönüşümünü artırabilir ve sürü verimliliğini enterit ve diğer performansı sınırlayan hastalıklardan koruyabilir.

Yem sanitasyon protokollerini yumurta üretimine dahil etmek yalnızca gelen mikrobiyal yükleri kontrol etmekle kalmaz, aynı zamanda bağırsak gelişimini destekler, dengeli bir mikrobiyatayı destekler ve genel performansı ve sağlığı iyileştirir. Devam eden çalışmalardan elde edilen ilk veriler, etkili yem sanitasyon yöntemlerinin tavuklarda yem yoluyla Salmonella kolonizasyonunu engelleyebileceğini ve böylece en yoğun yumurtlama dönemlerinde yumurta üretimini artırabileceğini göstermektedir. Dahası, yem sanitasyonu mikrobiyom kompozisyonunu etkileyerek üretim döngüsü boyunca daha sağlıklı tavuklar için zemin hazırlar.

Verimlilik, güvenlik ve beslenmenin kritik öneme sahip olduğu modern kümes hayvanı üretiminin artan talepleri arasında, yem sanitasyonu yem kaynaklı patojenleri kontrol etmek için olmazsa olmaz bir araç olarak ortaya çıkmaktadır. Tüketim noktasında temiz yem sağlamak, canlı üretim sistemlerinde patojen yaygınlığına karşı bir savunma görevi görür, bağırsak sağlığını, verimli enerji dönüşümünü teşvik eder ve nihayetinde yumurta üretim sistemlerinde performansı sınırlayan hastalıkların, kuş ölümlerinin ve yumurta kontaminasyonunun sıklığını azaltır.

Keyifli okumalar dileriz.