Kuş gribi mutasyona uğruyor, antiviral ilaçlar etkili oluyor

21 Mayıs 2025

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

Texas Biomed Araştırmacıları, Teksas’ta yaşayan bir insandan alınan Avian Influenza virüsü suşunda dokuz mutasyon tespit etti. Kötü haber: Tespit edilen mutasyonlar, hastalığa neden olma konusunda daha yetenekli ve beyinde çok daha iyi çoğalıyor. İyi haber: Onaylı antiviral ilaçlar hâlâ etkili

HPAI mutasyon hızı endişe verici boyutta olabilir

Bulgular, şu anda ABD’de salgına neden olan H5N1 kuş gribi türleriyle ilgili temel bir endişeyi vurguluyor: Virüsün yeni bir konakçıya girdiğinde mutasyona uğrama hızı çok yüksek olabilir!

Farelerde daha şiddetli hastalığa neden olan sağlayan benzersiz bir Avian Influenza mutasyon kümesi tespit edildi.

Teksas Biyomedikal Araştırma Enstitüsü (Texas Biomed) Araştırmacılarının Emerging Microbes & Infections dergisine yaptıkları açıklamada, Teksas’ta bir insandan izole edilen bilinen en eski Avian Influenza virüs suş türlerinden birinde, insan hücrelerinde daha kolay çoğalmasını ve süt sığırlarında bulunan bir türe kıyasla farelerde daha şiddetli hastalığa neden olan benzersiz bir mutasyon kümesi tespit edildiğini belirttiler.

ABD’de ilk H5N1 insan ölümü enfekte tavuklardan bulaşma ile Ocak 2025’te bildirilmiştir.

Araştırma ekibi ayrıca profilaktik aşıları ve terapötik antiviralleri test etmek için özel araçlar ve hayvan modelleri geliştirdi.

Doğal olarak yabani kuşlarda bulunan ve tavuklarda öldürücü olan H5N1, çok çeşitli memelilere yayılmış ve ilk kez 2024 ilkbaharında süt ineklerini enfekte etmeye başlamıştır. Avian Influenza salgını 2025’in başlarında ABD’deki birçok eyaletteki sürüler arasında yayılmış ve çoğunluğu çiftlik işçisi olmak üzere düzinelerce kişiyi enfekte etmiştir. Şimdiye kadar enfekte olan çoğu kişi hafif hastalık ve göz iltihabı yaşamaktadır ve virüs insanlar arasında yayılmamaktadır.

Prof. Dr. Luis Martinez-Sobrido, “Virüsün daha kolay enfekte etme yeteneği kazanması ve potansiyel olarak insandan insana bulaşacak şekilde evrimleşmesi için zaman daralıyor.”

Avian Influenza virüsleri konusunda uzmanlaşmış ve salgının başladığı geçen yıldan beri H5N1 üzerinde çalışan Texas Biomed Laboratuvarı Araştırmacısı Prof. Dr. Luis Martinez-Sobrido, “Virüsün daha kolay enfekte etme yeteneği kazanması ve potansiyel olarak insandan insana bulaşacak şekilde evrimleşmesi için zaman daralıyor, bu da endişe verici bir durum,” diyor.

İnsan ve sığır

Yapılan son çalışmada, bir insan hastadan ve Teksas’taki süt sığırlarından izole edilen H5N1 suşları karşılaştırıldı.

Prof. Dr. Luis Martinez-Sobrido, “Virüsün daha kolay enfekte etme yeteneği kazanması ve potansiyel olarak insandan insana bulaşacak şekilde evrimleşmesi için zaman daralıyor.”

Dr. Martinez-Sobrido, “İnsan türünde, sığır türünde bulunmayan dokuz mutasyon var. Bu da mutasyonların insan enfeksiyonundan sonra meydana geldiğini gösteriyor.” dedi.

Fare çalışmalarında, sığır suşuna kıyasla insan suşunun daha verimli bir şekilde çoğaldığını, daha şiddetli hastalıklara neden olduğunu ve beyin dokusunda çok daha yüksek miktarlarda bulunduğunu buldular. Ayrıca hücrelerde her iki virüs suşuna karşı etkili olup olmadıklarını görmek için FDA onaylı birkaç antiviral ilacı test ettiler.

Dr. Ahmed Mostafa Elsayed, “Neyse ki mutasyonlar FDA onaylı antivirallere karşı duyarlılığı etkilememesi sevindirici.”

Dr. Martinez-Sobrido, aşılar yaygın olarak bulunmadan önce bir pandemi meydana gelirse antivirallerin önemli bir savunma hattı olacağını söyledi. İnsanların H5N1’e karşı önceden var olan bir bağışıklığı yoktur ve mevsimsel grip aşıları İspanya’da bulunan Hayvan Sağlığı Araştırmaları Merkezi’nde Prof. Dr. Aitor Nogales ile işbirliği içinde yürütülen ayrı bir çalışmaya göre çok sınırlı koruma sağlıyor gibi görünüyor.

Tek Sağlık yaklaşımı

Dr. Elsayed ve çalışma arkadaşlarısüt sığırlarında H5N1’in geçmişini analiz ederek hem hayvanları hem de insanları korumak için Tek Sağlık yaklaşımı çağrısında bulundular.

Texas Biomed şu anda artan patojenite ve virülanstan hangi mutasyon varyantlarının lerinin sorumlu olduğunu belirlemek için insan H5N1 mutasyonlarını tek tek araştırıyor. Ekip, H5N1’in bu kadar geniş bir memeli türünü enfekte etmesine neyin izin verdiğini; H5N1’in ineklerde hafif hastalığa neden olmasının ancak kedilerde neden ölümcül olduğunu; ve inekler yoluyla bulaşan enfeksiyonların tavuklardan kaynaklanan enfeksiyonlardan insanlara neden daha az zararlı olduğunu anlamak istiyor.

Dr. Elsayed ve çalışma arkadaşları, mBio dergisi için hazırladıkları üçüncü makalede süt sığırlarında H5N1’in geçmişini analiz ederek hem hayvanları hem de insanları korumak için Tek Sağlık yaklaşımı çağrısında bulundular.

Dr. Elsayed, “Kuş gribini süt ineklerinden yok etmek ve mutasyon ve insanlara ve diğer türlere bulaşma riskini en aza indirmek temel önceliğimiz olacak,” dedi. “Şimdi atılabilecek adımlar arasında sağım ekipmanlarının kapsamlı bir şekilde dekontaminasyonu ve virüsün ineklerde daha hızlı ortadan kaldırılmasına yardımcı olacak daha sıkı karantina gereklilikleri yer alıyor.”

Keyifli okumalar dileriz.